Bàn thờ tam cấp đám tang đóng vai trò vô cùng quan trọng trong nghi lễ tang ma truyền thống của người Việt. Nó không chỉ là nơi để bày tỏ lòng thành kính, tưởng nhớ đến người đã khuất mà còn là không gian linh thiêng, kết nối giữa người sống và người đã ra đi. Việc trang trí bàn thờ tam cấp sao cho đúng chuẩn, thể hiện được sự trang nghiêm, thành kính là điều mà gia quyến cần đặc biệt chú trọng. Bài viết này sẽ cung cấp những thông tin chi tiết về cấu tạo, cách trang trí và những lưu ý quan trọng khi sắp xếp bàn thờ tam cấp trong đám tang.
Cấu tạo của bàn thờ tam cấp đám tang
Bàn thờ tam cấp, như tên gọi, thường có ba tầng, mỗi tầng lại mang một ý nghĩa và được sắp xếp những vật phẩm thờ cúng khác nhau. Sự phân chia này thể hiện trật tự, tôn ti và lòng thành kính của người còn sống đối với người đã khuất.
Tầng trên cùng (bậc tam)
Đây là vị trí cao nhất của bàn thờ, thường được xem là nơi trang trọng nhất. Tầng này thường được sử dụng để đặt di ảnh của người đã khuất. Ảnh nên được đặt ở vị trí trung tâm, ngay ngắn và hướng ra phía trước. Bên cạnh đó, người ta cũng có thể đặt bát hương chính (nếu có) ở tầng này. Một số gia đình có thể đặt thêm bài vị (nếu có) hoặc các vật phẩm mang tính cá nhân của người đã khuất, thể hiện sự tưởng nhớ và gắn bó.
Tầng thứ hai (bậc nhị)
Tầng thứ hai thường được xem là khu vực để đặt các vật phẩm thờ cúng mang tính chất nghi lễ hơn. Ở vị trí này, người ta thường đặt lư hương, đèn dầu (hoặc nến), bình hoa, và mâm ngũ quả. Lư hương là nơi đốt hương để cầu nguyện và thể hiện lòng thành. Đèn dầu hoặc nến tượng trưng cho ánh sáng dẫn đường cho linh hồn người đã khuất. Bình hoa và mâm ngũ quả thể hiện sự tươi mới, sự sống và lòng thành kính dâng lên người đã khuất.
Tầng dưới cùng (bậc nhất)
Tầng dưới cùng của bàn thờ thường được dành để bày những vật phẩm cúng tế mang tính chất vật chất, thường là những món ăn mà người đã khuất yêu thích khi còn sống. Đó có thể là chén cơm, bát cháo, mặn, ngọt (xôi, gà, thịt,…). Ngoài ra, người ta cũng có thể đặt thêm trà, rượu, thuốc lá hoặc các vật dụng cá nhân khác mà người đã khuất thường dùng. Việc này thể hiện sự quan tâm, chăm sóc và mong muốn người đã khuất được đầy đủ, ấm no ở thế giới bên kia.
Cấu tạo của bàn thờ tam cấp đám tang
Cách trang trí bàn thờ tam cấp đám tang chuẩn
Việc trang trí bàn thờ tam cấp đám tang đòi hỏi sự tỉ mỉ, chu đáo và thành kính. Không có một quy tắc cứng nhắc nào, nhưng cần tuân theo một số nguyên tắc cơ bản để đảm bảo tính trang nghiêm và thẩm mỹ.
Đối với tượng Phật, di ảnh
Đối với di ảnh, cần chọn ảnh có kích thước phù hợp với kích thước của bàn thờ. Ảnh nên được phóng to rõ nét, thể hiện được thần thái tươi tắn của người đã khuất. Nếu gia đình theo đạo Phật, có thể đặt tượng Phật nhỏ ở vị trí cao nhất, phía sau di ảnh. Chú ý lau chùi thường xuyên để di ảnh luôn sáng, sạch.
Đối với nến và hoa
Nến luôn là một phần không thể thiếu trên bàn thờ. Nến nên được chọn loại có màu sắc trang nhã, không quá sặc sỡ. Nên sử dụng nến cốc hoặc nến trụ để đảm bảo an toàn, tránh đổ vỡ gây hỏa hoạn. Hoa thường được sử dụng là hoa cúc vàng, hoa huệ trắng, hoa lay ơn. Hoa nên được cắm tươi, đẹp và thay thường xuyên để giữ được sự tươi mới. Tránh sử dụng hoa giả hoặc hoa đã úa tàn.
Đối với đèn và nến hoa hồng
Đèn dầu hoặc nến hoa hồng (nếu có) cũng có thể được sử dụng thay thế cho nến thông thường. Đèn dầu tượng trưng cho ánh sáng trí tuệ, dẫn đường cho linh hồn người đã khuất. Nến hoa hồng mang ý nghĩa về tình yêu thương, sự nhớ nhung da diết. Tuy nhiên, cần đảm bảo an toàn khi sử dụng đèn dầu và nến hoa hồng, tránh để gần các vật dễ cháy.
Đối với dây ruy băng và lá cờ
Dây ruy băng và lá cờ (nếu có) thường được sử dụng để trang trí bàn thờ, tạo thêm sự trang nghiêm và trang trọng. Dây ruy băng thường có màu trắng hoặc vàng, tượng trưng cho sự thuần khiết và lòng thành kính. Lá cờ (nếu là đảng viên hoặc có công với cách mạng) cần được treo đúng vị trí và theo đúng quy định.
Đối với các loại quả cúng
Mâm ngũ quả là một phần quan trọng trong nghi lễ cúng bái. Các loại quả thường được chọn là chuối, bưởi, cam, quýt, xoài, táo, lê… Màu sắc của các loại quả nên đa dạng, thể hiện sự sung túc, đủ đầy. Số lượng quả thường là lẻ, tượng trưng cho sự sinh sôi, phát triển. Trước khi đặt lên bàn thờ, quả cần được rửa sạch và lau khô.
Cách trang trí bàn thờ tam cấp đám tang chuẩn
Một số lưu ý quan trọng khi sắp xếp bàn thờ tam cấp
Dưới đây là một số điểm cần lưu ý quan trọng khi tiến hành sắp xếp bàn thờ tam cấp.
- Vị trí đặt bàn thờ: Bàn thờ nên được đặt ở vị trí trang trọng, sạch sẽ trong nhà. Tránh đặt bàn thờ ở nơi ẩm thấp, tối tăm hoặc gần nhà vệ sinh.
- Hướng của bàn thờ: Hướng của bàn thờ nên phù hợp với phong thủy của gia chủ. Có thể tham khảo ý kiến của các chuyên gia phong thủy để chọn được hướng tốt nhất.
- Giữ gìn vệ sinh: Bàn thờ cần được lau chùi thường xuyên để giữ gìn sạch sẽ, tránh bụi bẩn. Các vật phẩm thờ cúng cũng cần được vệ sinh định kỳ.
- Thay nước và hương: Nước trong bình hoa cần được thay thường xuyên để giữ cho hoa tươi. Hương cần được đốt thường xuyên để thể hiện lòng thành kính.
- Thắp hương: Nên thắp hương vào các ngày lễ, tết, ngày giỗ và các ngày rằm. Khi thắp hương, cần giữ cho tâm thanh tịnh, cầu nguyện bằng lòng thành kính.
Một số lưu ý quan trọng khi sắp xếp bàn thờ tam cấp
Kết luận
Việc chuẩn bị và trang trí bàn thờ tam cấp đám tang là một phần không thể thiếu trong nghi lễ tiễn đưa người đã khuất. Hy vọng những thông tin chi tiết trên sẽ giúp các gia đình thực hiện nghi lễ này một cách trang nghiêm, thành kính, thể hiện được lòng biết ơn và sự tưởng nhớ sâu sắc đối với người thân yêu đã ra đi. Việc tuân thủ các nguyên tắc và lưu ý khi sắp xếp bàn thờ sẽ giúp tạo ra một không gian linh thiêng, mang lại sự an ủi và thanh thản cho cả người sống và người đã khuất.